آبرو به معنای کرامت انسان است؛ آبرو با حیثیت و اعتبار اجتماعی ارتباط پیدا کرده و نقش مهمی در جهتدهی رفتار فردی و اجتماعی دارد و از آن، به دفعات، بهعنوان بزرگترین سرمایه یاد شده است.با توجه به اهمیت و جایگاه این موضوع در دین و آداب اجتماعی، از دیرباز، روایات بسیاری نقل و اشعار بسیاری نیز در این خصوص سروده شده است.
گیرم که آبِ رفته به جوی باز آید
با آبروی رفته، چه باید کرد
شاعر معاصر، زنده یاد حمید مصدق
درست است که آبرو جایگاه والایی دارد، اما والاتر از آن آبروداری است؛ بهطوریکه عیبپوشانی را مصداق آبروداری دانسته و لازمه آبروداری از دیگران نیز پوشاندن عیب آنها میباشد.در دین مقدس اسلام، در راستای پاسداشت آبروی دیگران، از پیروان خواسته شده که بهدنبال عیبهای یکدیگر نباشند و اگر عیبی را در یکدیگر مشاهده کردند، آن را نادیده گرفته و هرگز برای دیگران بازگو نکنند؛ که عیبجویی، سبب بیآبرویی و سرافکندگی آن شخص خواهد شد.
امام علی (علیه السلام) در این خصوص میفرمایند:
” نسبت به رازهای خود، بخیل باش و رازی را که پنهان داشتهای، فاش مکن؛ که فاش ساختن آن خیانت است.”
یکی دیگر از آموزههای مهم مکتب انسانساز اسلام، در کنار آبروداری، زود قضاوت نکردن درباره فرد یا اتفاق است. قضاوت به معنای داوری است.روانشناسان معتقد هستند که قضاوت، حاصل تمایل طبیعی ما برای قالببندی جهان، بهمنظور معنا دادن به آن است؛ بهعبارت دیگر در ذهن ما مکالمهای بیوقفه در جریان است، که طی آن به واقعیت دیداری و شنیداریمان، با دستهبندی و برچسب زدن، معنا بخشیده میشود تا ابهام بهوضوح تبدیل شود.
بنابر مطالعات صورتگرفته، دلایل و انگیزههای متعددی برای قضاوت کردن دیگران وجود دارد.در جامعه کنونی، نقش قضاوت کردن نادرست، بهقدری پررنگ شده است که جایگاه قضاوت، بیارزش شده است؛ بهطوریکه بسیاری از رسانهها نسبت به جمعآوری جملاتی که در این زمینه مطرح شده و در فضای مجازی، بیشترین رای را کسب کردهاند، پرداخته است.
ازطرفی بسیاری از مراجع مذهبی، سیاستمداران، هنرمندان و چهرههای شناخته شده نیز در این مورد با انتشار مطالبی، برروی اجرای فرهنگ «قضاوت ممنوع»، تاکید کرده و از عموم مردم، برای بازنشر و فرهنگسازی در این زمینه دعوت میکنند.
امام صادق (ع) می فرمایند:
“اگر انسانی، انسان دیگر را به خاطر گناهی سرزنش کند، نمیرد، تا خودش آن گناه را مرتکب شود.”
با توجه به اینکه آبروداری و قضاوت نکردن، هر دو از اصول اساسی آداب اجتماعی هستند؛ و ازطرفی، در فرهنگ و دین ما، بر این دو اصل بسیار تاکید شده، برآن شدیم تا با انتشار این مطلب، سهمی کوچک در راستای ارتقای کرامت و اعتبار اجتماعی انسان ادا کنیم.