تصور کنید فضایی در خانه خود داشته باشید که ذهن، بدن و روح شما را آرام کند. داشتن یک فضای مخصوص، داخل یا خارج خانه که به صلح، آرامش و حس کامیابی اختصاص‌یافته باشد، واقعاً جالب و لذت‌بخش است. فضایی که به شما امکان دور شدن از تنش‌های روزانۀ زندگی را می‌دهد و ارتباطات نیرومندتری را ممکن می‌سازد. فضای مراقبه، دقیقاً مکانی برای انجام این کار است.بهتر است ابتدا به خوبی بدانید که مراقبه چیست و چه فوایدی دارد و سپس در این مقاله بیاموزید که چطور در خانه فضای مناسبی برای انجام این کار داشته باشید.
هرکس برای مدیتیشن روزانه، باید فضایی را در خانه داشته باشد؛ فضایی که فرصت و مجال تجدیدقوای جسمی و ذهنی و رسیدن به حس تعادل را به وجود آورد. فواید تمرینات تمرکزی، هنوز در حال کشف است؛ اما همۀ بررسی‌ها تا امروز نشان می‌دهد که مدیتیشن یک نیروی قوی برای بهبود و تغییر ایجاد می‌کند که قابل قیاس با چیز دیگری نیست. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مدیتیشن، قدرت تغییر نحوۀ عملکرد مغز ما را دارد.
گرچه برای ایجاد یک فضای مدیتیشن، مجموعه¬ای خاص از قواعد که از آن‌ها پیروی کنیم، وجود ندارد؛ اما نکاتی هست که باید به آن‌ها توجه شود. برای خلق فضای مدیتیشن توجه به موارد زیر می‌تواند الهام‌بخش باشد، اما مهم‌تر از همه این است که ذهن و قلب خود را تنها بر روی عناصری متمرکز کنیم که آن‌ها را دوست داریم، عناصری که احساس درونی سعادتمندی را ایجاد می‌کند.
برای مراقبه در خانه فضایی با حس خوشایند انتخاب کنید
خواست شما داشتن محیطی در خانۀ خود است که حس خوشایند برایتان ایجاد کند و این به معنی جایی است که وقتی به آن قدم می گذارید، شما را وادار به لبخند کند. در این صورت، فضای مدیتیشن باید فضای ساکت و آرامِ خانه و قطعاً با رفت‌وآمد محدود باشد.
موقع انتخاب این فضا، به نور آن‌هم توجه کنید. به‌عنوان‌مثال، فضایی با مقدار زیادی نور طبیعی به‌سرعت حس و حال شما را بهتر می‌کند؛ بنابراین فضای مدیتیشن باید رو به نور خورشید باشد و یا چشم‌انداز غروب آفتاب را داشته باشد؛ البته این یک شرط پرتکلف برای شروع مراقبه است (جزء شرایط اصلی نیست)!
اگر نمی‌توانید فضایی با چنین کیفیتی پیدا کنید، فضایی بیرونی؛ مانند پاسیو، فضای باز یا حتی باغ گل را برای این منظور در نظر بگیرید، محیطی که بتواند آرامش ذهن و جسم را به‌دوراز هرگونه آشفتگی و پریشانی برایتان ایجاد کند.
فضای خانه یا محل کار خود را تمیز و مرتب و منظم نگه‌دارید
وقتی صحبت از حواس‌پرتی به میان می‌آید، هیچ‌چیز حواس‌پرت کننده تر از شلوغی و به‌هم‌ریختگی فضا نیست؛ به‌خصوص زمانی که بخواهید به آرامش برسید. باید مطمئن شوید که یک حداقل فضای اضافی در اتاق وجود دارد.
این بدان معنی است که نباید به دنبال ایجاد یک فضای مراقبه در دفتر کار باشید. در چنین فضایی (به دلیل شلوغی بیش‌ازحد)ناشی از وجود میز کار، کاغذها و کابینت‌های پر از وسایل، شرایط مناسب برای این کار وجود ندارد، حتی اگر افکار مزاحم ناشی از مشغله‌های محیط کاری را هم نادیده بگیریم.
فضای مدیتیشن را به‌گونه‌ای تعبیه کنید که فقط عناصر کمی را در خود جای دهد. صرفاً چند عنصر اساسی توصیه می‌شود، شامل یک میز کوچک، یک تشک یوگا، یک قالیچۀ کوچک و یک بالش.
برای مراقبه در خانه طبیعت را به درون خانه خود دعوت کنید
طبیعت، ذاتاً آرامش دهنده و شفابخش است؛ بنابراین بسیار شوق برانگیز است که برخی از عناصر طبیعت را به محلی که قرار است در آن تمرینات تمرکزی و خودآرامی انجام شود، بیاورید. بسیاری بر این باورند که تمرکز فکر به‌تمام‌معنا مربوط به اتصال ذهن و بدن با طبیعت و محیط اطراف می‌باشد. هرچند ایده‌آل آن است که بیرون خانه، در یک محیط آرام و در دل طبیعت به تمرین بپردازید، اما این امر زمانی که در یک محیط شهری شلوغ زندگی می‌کنید، امکان‌پذیر نیست.
چنانچه نشانه‌هایی از طبیعت را به محیط تمرین خود اضافه کنید، هماهنگی و تعادل موجود در طبیعت به‌سرعت به درون شما نفوذ خواهد کرد. هرگونه عنصر طبیعی را که ترجیح می‌دهید، انتخاب کنید. این عنصر طبیعی می‌تواند یک گیاه (با در نظر گرفتن نوع و عطر آن)، یک گلدان پر از گل‌های بریده از شاخه، شیشۀ پرشده با شن و ماسه و صدف‌ها و یا حتی یک حوض کوچک آب باشد.
درواقع حوض کوچک آب، یک ضرورت برای هر محیط انجام مدیتیشن است. چنانچه امکان انجام آن در کنار ساحل و درحالی‌که صدای تغییر جزر و مد اقیانوس گوشتان را پر می‌کند، برای شما وجود ندارد. حداقل یک آبشار کوچک داخلی که صدای تسکین‌دهندۀ مشابهی را ایجاد می‌کند (و صدای شلوغی شهر که از بیرون محیط به گوش می‌رسد را محو می‌کند)، مورد نیاز است.
موسیقی آرامش‌بخش گوش دهید
هرچند موسیقی یک عنصر ضروری نیست، اما برای بسیاری از افراد می‌تواند مفید باشد؛ این امر به‌ویژه برای افرادی که در محیط شلوغ شهری با سروصدای رفت‌وآمد وسایل نقلیه و قطارها و هیاهوی مدام فضاهای شهری زندگی می‌کنند، سودمند است. موسیقی هرچند به‌طور ملایم در پس‌زمینه نواخته می‌شود، اما می‌تواند همۀ عوامل مزاحم دیگر را محو کند و امکان به دست آوردن یک حالت آرامش‌بخش و مسالمت‌آمیز در حین مدیتیشن درست مانند صدای یک چشمۀ آب را به شما بدهد.
هنگام انتخاب موسیقی، استفاده از موسیقی بدون متن توصیه می‌شود. اجباری به گوش کردن موسیقی کلاسیک نیست؛ بلکه هر نوع موسیقی آرامش‌بخش مانند صداهای دریایی، جیک‌جیک پرندگان یا صدای صفیر باد که در دسترس باشد را می‌توانید استفاده کنید. مطمئن شوید که قطعات موسیقی به‌اندازۀ تمام جلسۀ مراقبۀ شما طولانی هستند و به‌منظور جلوگیری از وقفه در حالت تکرار قرارگرفته باشند.
برای انجام مراقبه در خانه از رایحه‌درمانی استفاده کنید
عنصر دیگری که در فضای مناسب برای مراقبه در خانه باید مدنظر باشد، استفاده از رایحۀ گیاهان است. استفاده از عصارۀ گیاهانی مانند اسطوخودوس، بابونه و نعناع واقعاً می‌تواند روح، ذهن و جسم را تسکین دهد.
از سوختن شمع گرفته تا استفاده از بخور خوشبو و حرارت دادن عصاره های گیاهان، می‌توان از مزایای رایحه‌درمانی هنگام مدیتیشن استفاده کرد. رایحه‌درمانی نه‌تنها به آرامش شما کمک می‌کند، بلکه مزایای دیگری نیز دارد. این شکل از درمان در حال گسترش و تبدیل به یک روش مهم برای کمک به درمان می‌باشد و اعتقاد بر این است که عملکرد مغز را تحریک می‌کند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد، رایحه‌درمانی سیستم ایمنی را ارتقا و دردهای عضلانی را تسکین می‌دهد و باعث کاهش یا از بین رفتن استرس می‌شود. این‌ها همه دلایل مهمی برای استفاده از رایحه گیاهان در اتاق مخصوص شما برای مراقبه در خانه هستند.
نورپردازی تفاوت ایجاد می‌کند
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، بهترین سناریو آن است که برای مراقبه در خانه، فضایی با مقدار نور طبیعی زیاد پیدا کنید. برای ایجاد یک فضای دنج، از پنجره ها باید به نحو خاصی استفاده نمود. توصیه می شود از پردۀ یکپارچه و خالص در مقابل پنجره استفاده شود تا سایه‌روشن ملایم ایجاد کرده و نور را یکدست پخش کند.
اگر فضایی که انتخاب می کنید، فاقد نور طبیعی است؛ باید بر روی نوری که از اسباب و اثاثیه انتخابی در محیط منتشر می‌شود، تمرکز کنید. بسته به ترجیح شخصی شما، ممکن است نور کم یا زیاد را بپسندید. مطمئن شوید که توانایی داشتن هر دو گزینه را دارید، زیرا حس و حال شما ممکن است در روزهای مختلف تغییر کند.
اگر یک فضای بیرون از منزل را انتخاب کرده اید، مطمئن شوید که در زمان مراقبه به خاطر نور خورشید بیش‌ازحد روشن نباشد. اگر ممکن است یک سایه با استفاده از چتر یا سازه ای که امکان آویختن یک پردۀ ظریف را می دهد، ایجاد نمایید. این کار از تحریک چشم به‌وسیلۀ خورشید جلوگیری می کند، ضمن اینکه ذهن را هم به‌طور مطلوبی فعال نگه می دارد.
برای مراقبه در خانه استفاده از تکنولوژی مجاز نیست
هرچند قواعد خاصی برای ایجاد یک فضای مناسب نیست، اما باید یک قانون محکم و صریح را مطرح کنیم. به‌جز پخش‌کنندۀ موسیقی، از وسایل الکترونیکی دیگری استفاده نکنید. این بدان معناست که مجاز به استفاده از تلفن هم نیستید. با توجه به صداهای حواس‌پرت کنندۀ دریافت پیامک، ایمیل و زنگ تلفن، تنها راه این است که از تلفن در محیط تمرین استفاده نکنید. قاعدتاً تمایل دارید در هنگام مراقبه از همه‌چیز دورباشید، اما تلفن اجازه چنین کاری را به شما نمی‌دهد.
علاوه بر تلفن، بهتر است که از سایر وسایل الکترونیکی مانند ویدئو، دستگاه‌های بازی و تلویزیون هم استفاده نشود. باید توجه داشت لذتی که از تماشای تلویزیون به دست می آورید، با آرامشی که در هنگام مراقبه به آن می‌رسید، متفاوت است.
عوامل زیادی هست که موقع ساخت فضای مناسب برای انجام مراقبه در خانه باید به آن توجه داشت. یک نقطۀ آرام را در نظر بگیرید تا از صداهای مزاحم و پرت‌کنندۀ حواس جلوگیری شود. درعین‌حال از بعضی عناصر موجود در طبیعت داخل محیط تمرین استفاده کنید و یک چارچوب مناسب برای شروع ایجاد نمایید.
با استفاده ازآنچه اینجا آموخته اید به اطراف خانۀ خود نگاه کنید، قطعاً از اینکه فضایی را در آنجا پیدا کنید که حس آرامش دلخواه را برایتان به ارمغان بیاورد، به وجد می آیید. ذهنتان را آرام نگه‌دارید تا بتواند همۀ مسائل دنیوی را از خود دور کند و بدن و محیط خانه تان را روی قدرت شفابخش مراقبه باز بگذارید.
عناصر حسی تأثیرگذار به محیط اضافه کنید
زمانی که فضای مناسب برای مراقبه در خانه را ایجاد می‌کنید، قطعاً تمایل دارید بعضی از عناصر حسی تأثیرگذار موردعلاقۀ خودتان را در آنجا به همراه داشته باشید. هر عنصر، رایحه، صدا یا چیزی که عملاً جسم شما را تسکین می‌دهد و ذهنتان را آرام می‌کند.
چیزهایی مثل ناقوس، سنج یا هر ساز موسیقی، یک قطعۀ کریستال یا یک تندیس، مُهر یا دانه‌های تسبیح و اثر هنری، هریک از این‌ها عناصر مهمی برای خلق یک محیط بی‌سروصدا و مسالمت‌آمیز به‌منظور تمرکز صِرف روی مدیتیشن هستند.
به‌هرحال در نظر داشته باشید که بنا بر شلوغ کردن فضا نیست. یک محیط آرام و پاک می‌تواند ذهن را باز و آزاد نگه دارد. تعداد وسایل کمی را در هر وعده انتخاب کنید و اگر قدرت تصمیم‌گیری ندارید، برای دفعات دیگر آن‌ها را با وسایل متفاوت جایگزین کنید.
برای مراقبه در خانه هوای تازه مهم است
گذشته از رایحۀ گیاهان دارویی که در چنین فضایی ضروری است، باید مطمئن شوید که در آنجا هوای تازه نیز وجود دارد. هوای تازه فواید زیادی دارد، ازجمله اینکه قوۀ ادراک را ارتقا می دهد، سلامتی عمومی را بهبود می¬بخشد و کمک می کند حس تازگی و طراوت داشته باشید.
اگر فضای مراقبه شما در محیط بیرون و باز است، به دست آوردن هوای تازه مشکل نیست؛ اما اگر داخل خانه باشید، باید نسبت به تهویۀ مناسب آن مطمئن شوید و در این صورت این امکان وجود دارد که نسیم خنک را در هر زمان تجربه کنید.
اگر در اتاقی هستید که هیچ پنجره یا پنکۀ سقفی ندارد، از یک پنکه ایستاده استفاده کنید که عملکرد پالایندۀ هوا را هم داشته باشد. پنکه¬ای را انتخاب کنید که سروصدا نداشته باشد تا تداخلی با محیط بی‌صدا و آرام تمرین ایجاد نکند.
یک مجموعه رنگ آرام انتخاب کنید
گذشته از عناصر فیزیکی و اشیاء حسی، به رنگ فضا هم باید توجه کنید. فضا را باید به رنگی نقاشی کنید که با حس و حالی که می‌خواهید به آن برسید، همخوانی داشته باشد.
برخی بر این باورند که سایه‌روشن‌های رنگی ملایم، نسبت به سایه‌روشن‌های صرفاً تیره یا روشن گزینۀ بهتری هستند. با این استدلال که سایه‌روشن‌های ملایم، تسکین‌دهنده‌تر و آرامش‌بخش‌تر هستند. هرچند عده‌ای دیگر یک طیف رنگ خیلی تیره را با این استدلال ترجیح می‌دهند که رنگ‌های تیره حس قرارگیری در محیطی شبیه به رَحِم را می‌دهند و شخص درپوششی از آرامش قرار می‌گیرد.
رنگ‌بندی فضا خواه‌ناخواه حس و حال شما را تحت تأثیر قرار می دهد، بنابراین رنگی را برای این منظور انتخاب کنید که نیازتان را در حین تمرین پاسخ دهد و حس سکوت و آرامش را به شما انتقال دهد.