کهیر چیست و علت به وجود آمدن آن چیست؟ چگونه میتوان کهیر به وجود آمده بر روی پوست را درمان کرد؟ در این مقاله به صورت کامل به این سوالات پاسخ خواهیم داد.
در این مقاله میخوانیم:
- کهیر چیست؟
- کهیر چه علائمی دارد؟
- چه زمانی برای کهیر باید به پزشک مراجعه کنیم؟
- دلایل ایجاد کهیر
- انواع کهیر
- مشکلات و عوارض کهیر
- تشخیص کهیر
- درمان کهیر
- سبک زندگی و درمانهای خانگی کهیر
برای شناخت کهیر نخست دربارهی اینکه کهیر چیست و چه انواعی دارد صحبت خواهیم کرد، سپس دربارهی علائم کهیر ادامه خواهیم داد.
↑کهیر چیست؟
کهیر (hives) یا اورتیکاریا (urticaria) ضایعات قرمز رنگ و خارش آوری هستند که در نتیجه واکنش پوستی ایجاد میشوند. این ضایعات پوستی اندازههای مختلفی داشته و همزمان با دورهی واکنش پوستی ظاهر شده و از بین خواهند رفت.
در صورتی که این ضایعات برای بیشتر از ۶ هفته ظاهر شده و یا اینکه مرتب در طول ماهها و سالها دوباره عود کنند، به این حالت کهیر مزمن گفته میشود. اغلب علت بروز کهیر مزمن مشخص نیست.
کهیرهای پوستی معمولاً بسیار ناخوشایند بوده و دیگر فعالیتهای روزانه و خواب فرد را مختل میکنند. برای بسیاری استفاده از داروهای آنتی هیستامین و ضد خارش تا حدود زیادی کمک کننده خواهد بود.
↑انواع کهیر
کهیر حاد (Acute urticaria)
این نوع از کهیرها کمتر از ۶ هفته دوام دارند. بیشترین دلیل بروز کهیرهای حاد گروه خاصی از مواد غذایی، داروها و یا عفونتهاست. از طرفی دیگر نیش حشرات و بیماریهای داخلی هم ممکن است موثر باشد.
رایجترین مواد غذایی که باعث بروز کهیر پوستی میشود، عبارتند از:
- مغزها و آجیل
- شکلات
- ماهی
- گوجه
- تخم مرغ
- بری یا توتهای وحشی تازه
- شیر
غذاهای تازه بیشتر از غذاهای پخته شده منجر به بروز کهیر میشود. برخی از مواد نگهدارنده و افزودنی در مواد غذایی هم میتوانند باعث بروز کهیر شوند.
داروهایی که باعث بروز کهیر میشوند، شامل آسپرین (aspirin) و دیگر داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن (ibuprofen)، داروهای فشار خون بالا (ACE inhibitors) یا داروهای مسکن ضد درد مانند کدئین (codeine) هستند.
کهیر مزمن و آنژیوادم (Chronic urticaria and angioedema)
این نوع از کهیرها بیشتر از ۶ هفته ادامه دارند. تشخیص علت بروز این نوع از کهیرها به نسبت کهیر حاد سختتر است. برای بسیاری از افراد مبتلا دلیل بروز کهیر ناشناخته باقی میماند. در برخی از موارد علت بروز کهیر مزمن بیماریهای تیروئید، هپاتیت، عفونت و سرطان است.
کهیر مزمن و آنژیوادم ممکن است اندامهای داخلی همچون ریهها، ماهیچهها و لوله گوارشی را هم تحت تاثیر قرار دهد. علائم شامل تنگی نفس، درد ماهیچهای، استفراغ و اسهال است.
کهیر فیزیکی (Physical urticaria)
این گونه از کهیرها ناشی از تحریک مستقیم فیزیکی پوست مانند مواجه با سرما، گرما، نور خورشید، لرزش، فشار، تعریق و ورزش است. این دسته از کهیر درست در محلی که پوست تحریک شده ایجاد میشوند. امکان بروز کهیرهای فیزیکی به همراه دیگر انواع کهیر وجود دارد. در بیشتر موارد کهیرهای پوستی تا یک ساعت بعد از مواجه شدن با عوامل تحریک کننده ایجاد میشوند.
درماتوگرافیسم یا پوست نویسی (Dermatographism)
پوست نویسی نوع رایجی از کهیر فیزیکی است و در آن یک ضربه، مالش، تماس یا خارش مختصر پوست، میتواند در همان منطقه پوست باعث ایجاد کهیر و قرمزی پوست شود. امکان بروز کهیرهای فیزیکی به همراه دیگر انواع کهیر وجود دارد
↑کهیر چه علائمی دارد؟
علائم و نشانههای کهیرهای مزمن عبارتند از:
- دستهای از تاولها به رنگ قرمز و یا رنگ پوست که در هر جایی از بدن میتوانند ظاهر شوند.
- اندازهی تاولها متفاوت بوده و از نظر شکل هم تغییر میکنند. این تاولها همراه با دوره واکنش پوستی ظاهر شده و از بین میروند.
- خارش پوست که میتواند شدید باشد
- ورم دردناک یا آنژیوادم (angioedema) لبها، پلکها و داخل گلو
- گرایش و تمایل بروز و شدت گرفتن علائم در مواجه با عوامل تحریک کننده مانند گرما، ورزش و استرس
- تمایل پایداری علائم برای بیشتر از ۶ هفته و یا عود کردن مرتب و غیر قابل پیشبینی برای ماهها یا سالها
- کهیرهای پوستی کوتاه مدت (حاد) یکباره ایجاد شده و بعد از چند هفته از بین میروند.
↑چه زمانی برای کهیر باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن کهیرهایی با شدت زیاد و یا آن دسته از کهیرهای پوستی که برای مدتها روی پوست وجود داشتند، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نیاز به درمانهای فوری پزشکی
کهیر مزمن فرد را در معرض خطر ناگهانی واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی (anaphylaxis) قرار نمیدهد. اما اگر فرد کهیر را به عنوان بخشی از واکنش آلرژیک شدید تجربه کند باید هر چه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کند.
علائم و نشانههای آنافیلاکسی عبارتند از:
- سرگیجه
- سخت نفس کشیدن
- تورم لبها، پلکها و زبان
↑دلایل ایجاد کهیر
تاولهای ناشی از کهیر زمانی ایجاد میشوند که گروه خاصی از سلولها، هیستامین و دیگر مواد شیمیایی را درون خون آزاد میکنند.
پزشکان اغلب قادر به تشخیص علت بروز کهیر مزمن و یا دلیل تبدیل کهیرهای حاد به مشکلات طولانی مدت نیستند. واکنش پوستی به دلیل عوامل زیر تحریک میشود:
- داروهای درد
- حشرات یا انگلها
- عفونت
- خراش پوستی
- سرما یا گرما
- استرس
- نور خورشید
- ورزش
- الکل یا غذا
- فشار به پوست، مانند استفاده از یک کمربند تنگ
در برخی از موارد کهیرهای مزمن ناشی از بیماریهای زمینهای مانند بیماریهای تیروئید و در موارد نادری سرطان است.
↑مشکلات و عوارض کهیر
کهیر مزمن فرد را در معرض خطر ناگهانی واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی (anaphylaxis) قرار نمیدهد. اما اگر فرد کهیر را به عنوان بخشی از واکنش آلرژیک شدید تجربه کند باید هر چه سریعتر به مراکز درمانی مراجعه کند.
علائم و نشانههای آنافیلاکسی عبارتند از:
- سرگیجه
- سخت نفس کشیدن
- تورم لبها، پلکها و زبان
↑تشخیص کهیر
پزشک در حین معاینهی جسمی بیمار برای پی بردن به علت بروز علائم و نشانههای بیماری چندین سوال هم مطرح میکند. گاهی پزشک از بیمار میخواهد که موارد زیر را به دقت ثبت کند:
- فعالیتها
- هرگونه دارو، گیاه دارویی یا مکملهای غذایی مصرفی
- غذاها و نوشیدنیهای مصرفی
- مکانهایی که کهیر ظاهر شده و مدت زمانی که طول میکشد تاول از بین برود
- اینکه آیا کهیر با ورمهای دردناک همراه است یا خیر؟
اگر پزشک بعد از معاینه و بررسی سابقه پزشکی بیمار به این نتیجه برسد که علت بروز کهیر عوامل زمینهای است، آزمایش خون و یا تست پوست انجام خواهد داد.
↑درمان کهیر
پزشک برای درمان کهیر در موارد زیادی درمانهای خانگی همچون مصرف آنتی هیستامینهای بدون نسخه را توصیه میکند. اگر این اقدامات خود مراقبتی موثر نباشد، پزشک برای بیمار دارو و یا ترکیبی از داروها تجویز خواهد کرد. معمولاً یک درمان موثر برای این مشکل وجود دارد
آنتی هیستامینها
استفاده از قرصهای آنتی هیستامین غیر خواب آور، جلوی عواملی که باعث آزاد شدن هیستامین میشوند را خواهد گرفت. مصرف این داروها عوارض جانبی کمی هم به دنبال دارد.
این دسته از داروها عبارتند از:
- لوراتادین (Loratadine)
- فکسوفنادین (Fexofenadine)
- سیتریزین (Cetirizine)
- دسلوراتادین (Desloratadine)
اگر مصرف داروهای آنتی هیستامین غیر خواب آور موثر نباشد، پزشک ممکن است مقدار مصرف این داروها را افزایش داده و یا انواع دیگری از این داروها را تجویز کند که باعث خواب آلودگی فرد میشود. مثالهایی از این دارو عبارتند از :
- هیدروکسی زین (hydroxyzine pamoate)
- (doxepin) دوکسپین
در صورت بارداری، شیردهی، ابتلا به دیگر بیماریهای مزمن و پیش از مصرف هر گونه داروی جدیدی به پزشک خود اطلاع دهید.
دیگر داروها
اگر آنتی هیستامین ها در تسکین درد موثر نباشند، دیگر داروها تا حدود زیادی کمک کننده خواهند بود، برای مثال:
- مسدود کنندههای هیستامین (Histamine (H-2) blockers) :این دسته از داروها تحت عنوان آنتاگونیستهای گیرنده هیستامین هم شناخته شده و به صورت خوراکی و یا تزریقی مصرف میشوند. مثالهایی از این گروه دارویی عبارتند از:
- سایمتیدین (cimetidine)
- فاموتیدین (famotidine)
- داروهای ضد التهابی:کورتیکواستروئیدهای خوراکی مانند پردنیزون (prednisone)، به کاهش تورم، قرمزی و خارش کمک میکنند. معمولا این داروها در کوتاه مدت برای کنترل کهیر و آنژیوادم تجویز میشوند. چرا که مصرف طولانی مدت این گروه از داروها عوارض جانبی شدیدی به دنبال دارد.
- داروهای ضد افسردگی (Antidepressants): داروی ضد افسردگی تری سیکلیک دوکسپین (tricyclic antidepressant doxepi) که به شکل پماد است تا حد زیادی خارش را التیام میبخشد. این دارو همچنین ممکن است منجر به سرگیجه و خواب آلودگی شود.
- داروهای آسم به همراه آنتی هیستامینها:اصلاح کنندههای لکوترین (leukotriene modifiers) زمانی که به همراه آنتی هیستامینها مصرف میشوند در بهبود کهیر موثر خواهند بود. مثالهایی از این گروه دارویی عبارتند از:
- مونته لوکاست (montelukast)
- زفیرلوکاست (zafirlukast)
- آنتی بادیهای ساختهای دست بشر یا مونوکلونال (monoclonal):داروی امالیزوماب (omalizumab) در برابر انواعی از کهیرها که به سختی درمان میشوند بسیار موثر است. این دارو تزریقی بوده و معمولا یک بار در ماه تزریق میشود.
- داروهای سرکوب کنندهی سیستم ایمنی:مثالهایی از این داروها عبارتند از:
- سیکلوسپورین (cyclosporine)
- تاکرولیموس (tacrolimus)
↑سبک زندگی و درمانهای خانگی کهیر
کهیرهای مزمن ممکن است تا ماهها و حتی سالها فرد را درگیر کرده و فعالیتهای شغلی، روزانه و حتی خواب فرد را مختل کنند. اقدامات احتیاطی زیر جهت جلوگیری یا التیام عود واکنش پوستی در کهیرهای مزمن کمک کننده خواهند بود:
- پوشیدن لباسهای گشاد و رنگ روشن
- پرهیز از خارش پوست و یا استفاده از صابونهای سفت و زمخت
- تسکین نواحی آسیب دیده با کمک پنکه، پارچه خنک، لوسیون و یا کرمهای ضد خارش و حمام
- یادداشت کردن زمان و مکان شکلگیری کهیرها، کارهایی که شخص انجام میدهد و غذاهایی که میخورد. این کار به بیمار و پزشک کمک میکند تا عوامل محرک را شناسایی کنند.
- دوری کردن از عوامل محرک شناخته شده
- استفاده از کرم ضد آفتاب پیش از خروج از خانه
منبع سایت دکتر دکتر نویسنده ناشناس